polecamy
Oświęcimskie Wieści z ratusza – FILM
Fot. M. Kapustian, P. Gajek
Oświęcimski cmentarz żydowski jest nie tylko miejscem pamięci o wielokulturowej historii Oświęcimia, ale też enklawa dzikiej przyrody i cenny rezerwat bioróżnorodności w samym sercu miasta.
„Cmentarz żydowski w Oświęcimiu to miejsce, na którym można znaleźć blisko tysiąc nagrobków. Zniszczonemu w czasie wojny i zaniedbanemu przez lata PRL-u obiektowi dopiero po 1989 roku zaczęto przywracać dawną godność. Dzisiaj cmentarz jest zabytkiem, a także miejscem edukacji o wielokulturowym dziedzictwie miasta i o jego żydowskich mieszkańcach, którzy współtworzyli Oświęcim przez cztery wieki” – tłumaczy Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu.
Zabytkowy kirkut jest sprzątany kilka razy do roku, pielęgnowana jest także jego bujna roślinność. Od kilku lat w każde wakacje pomagali w tym amerykańscy kadeci oraz wolontariusze z fundacji Matzevah, którzy wraz z mieszkańcami Oświęcimia brali udział w akcji sprzątania cmentarza.
W tym roku pandemia pokrzyżowała te plany, jednak sprawy w swoje ręce wzięły lokalne skautki przy wsparciu Muzeum Żydowskiego i Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży.
Wraz z mieszkańcami Oświęcimia i okolic oraz wolontariuszami z Niemiec, Austrii i Ukrainy, zorganizowały akcję koszenia trawy i przycinania drzew. Zainteresowanie było bardzo duże, jednak równie ogromny jest obszar cmentarza, który wynosi niemal dwa hektary.
Kolejne sprzątanie odbędzie się w środę 29 lipca w godz. 9-17. Dołączyć do niej może każda chętna osoba. Wystarczy mieć ze sobą rękawice, pozostały sprzęt zapewnią organizatorzy.
To nie tylko miejsce edukacji o wielokulturowej przeszłości naszego kraju. Nekropolie to zazwyczaj także obszary bogate pod względem przyrodniczym.
„Nie inaczej jest z cmentarzem żydowskim w Oświęcimiu, który jest położony w ścisłym centrum miasta, gdzie każdy skrawek gruntu jest wykorzystywany przez człowieka. stanowi on miejsce wyróżniające się pod względem bogactwa bioróżnorodności” – mówią Wojciech Gałosz i Marcin Karetta, współautorzy książki „Cmentarz żydowski w Oświęcimiu. Historia, symbole, przyroda”, w której znalazł się obszerny rozdział dotyczący różnorodności biologicznej zabytkowego obiektu.
Na cmentarzu znajduje się wiele starych drzew, a bluszcz i liczne krzewy zapewniają warunki do życia ptaków, owadów i dziesiątek innych stworzeń.
Wśród nich można spotkać kilkanaście gatunków ptaków lęgowych, a wśród najliczniejszych jest głośno śpiewająca, kolorowa zięba, tworząca swoje gniazda wśród gałęzi drzew.
Oprócz niej spotkać można równie barwne sikorki oraz jeszcze donośniej śpiewający rudzik. A to tylko wybrane z zamieszkujących teren cmentarza ptaków.
„Pojawiają się w nim nowe gatunki, a inne zanikają, co szczególnie widać w dłuższej perspektywie. Dlatego też warto regularnie obserwować tutejszą awifaunę, z należytym szacunkiem dla spoczywających tu ludzi, a przyroda z pewnością wiele razy zaskoczy nas swym bogactwem” – wyjaśniają Karetta i Gałosz.
Więcej informacji znajduje się na stronie Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu ajcf.pl.
Bogactwo przyrody można podziwiać także w pobliskim parku pamięci Wielkiej Synagogi oraz w promującej proekologiczne działania kawiarni Café Bergson. Znajduje się ona tuż obok muzeum i synagogi, w domu ostatniego żydowskiego oświęcimianina Szymona Klugera.
