Jak powstawała hitlerowska fabryka śmierci?

Zbiorowe zdjęcie esesmanów z Bauleitungu. Wśród nich widać trzy osoby cywilne. Prawdopodobnie są to inżynierowie firm współpracujących z SS. Zdjęcie wykonane przed budynkiem Bauleitungu, nieopodal Auschwitz I Stammlager. Kierownik Bauleitungu SS-Stturmbannfuhrer Karl Bischoff stoi w środku w płaszczu bez paska.

Piotr Cywiński przedstawił w najnowszej książce wstrząsający obraz obozu Auschwitz-Birkenau, jako machiny śmierci zaprojektowanej w najmniejszym szczególe.

„Auschwitz Bauleitung. Projektowanie obozu śmierci” to nowa polsko-angielska publikacja Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau (PMAB), przygotowana przez dyrektora instutucji Piotra Cywińskiego.

Bazą i sednem tego opracowania stały się plany, które powstały w biurze budowlanym niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz- Bauleitungu. Biuro,, na czele którego stali esesmani, wykorzystujący także pracę więźniów z wykształceniem technicznym, zajmowało się projektowaniem niemal wszystkich obiektów powstających na terenie obozu.

Zbiorcze rysunki techniczne wieżyczek obozowych, wykonane w czerwcu 1943 roku przez Haftlinga 15592 (Rudolfa Kamera). Wieżyczki były zaprojektowane w trzech rozmiarach małym, średnim i dużym. Każdą z nich była oszklona, oszalowana deskami z zewnątrz, ocieplona od wewnątrz supremą i zawierała wewnętrzną toaletę z indywidualnym szambem.

„Z analizy planów wykonanych przez Bauleitung wynika, że każdy etap tworzenia i rozbudowy obozu był, nawet uwzględniając zmienność decyzji lub logistyczne trudności związane z wojną, oszacowany, poddawany krytyce, przeprojektowywany i zatwierdzany na różnych szczeblach. Cała niemiecka inżynieria budowlana, włącznie z jej specjalizacjami w melioracji gruntów, hydrologii, budownictwie drogowym, w najróżniejszych konstrukcjach i instalacjach, została użyta do stworzenia tysięcy obiektów: bloków, baraków, wieżyczek, krematoriów, komór gazowych, ramp kolejowych, instalacji wodociągowych, rowów melioracyjnych, modelowych farm rolniczych, olbrzymich hal fabrycznych, całych osiedli budynków mieszkalnych, koszar, biur i szpitali. Słowem tego wszystkiego, co było potrzebne dla funkcjonowania KL Auschwitz wraz z jakże licznymi przypisanymi mu funkcjami” – zapewnia Piotr Cywiński w swojej publikacji.

Podczas czterech i pół roku istnienia obozu architekci sporządzili cały szereg planów i map, rysunków technicznych, rzutów i przekrojów, projektów elewacji, makiet, a także wzorów umeblowania i aranżacji wnętrz oraz kosztorysów i dokumentacji fotograficznej na potrzeby rozwoju kompleksu obozowego. Wiele z tych dokumentów dotyczyło faktycznie wybudowanych obiektów, ale znajdują się wśród nich i niezrealizowane plany przyszłościowe lub wizje porzucone jeszcze w czasie wojny. Niektóre budowle doczekały się kilku wersji projektowych, co wskazuje na złożony proces podejmowania decyzji ostatecznych.

Książka jest dostępna w księgarni internetowej Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Okładka książki Piotra Cywińskiego „Auschwitz Bauleitung. Projektowanie obozu śmierci”.