polecamy
Oświęcimskie Wieści z ratusza – FILM
Egzamin ośmioklasisty 2024. Ranking szkół w powiecie
Krystyna Lipka-Sztarbałło
Projektantka wnętrz z wykształcenia, ilustratorka literatury dziecięcej z wyboru. Ukończyła Wydział Projektowania Plastycznego ASP w Warszawie. Grafiką książkową zajmuje się od końca lat 80.
Urodziła się w 1949 roku w Warszawie, gdzie w 1974 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem na kierunku architektury wnętrz. Po studiach zajmowała się projektowaniem architektonicznym, wystawiennictwem, scenografią teatralną, a także projektowaniem mody i grafiką użytkową. W roku 1989 rozpoczęła swoją przygodę z ilustrowaniem książek dla dzieci; tej pasji pozostaje wierna do dziś.
Lipka-Sztarbałło czerpie inspiracje z otaczającego świata. Jak sama przyznaje, korzysta z doświadczeń projektantów książki lat 60., XX wieku, jednak stylistycznie – pod względem kompozycyjnym i narracyjnym – czuje się dzieckiem lat 70. Zajmuje ją nie tylko konwencjonalna baśniowość i abstrakcja, lecz także książki pozbawione fikcji, jak chociażby edukacyjna podróż po świecie kartografii „Dokąd iść? Mapy mówią do nas” autorstwa Heekyoung Kim. Pozycja ta, wielokrotnie nagradzana w Korei, znalazła się na liście stu najpiękniejszych książek świata w 4. edycji konkursu CJ Picture Book Award 2011. Wydaniu niemieckiemu przyznano tytuł Książki Miesiąca (nagroda Niemieckiej Akademii Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej) oraz nominowano je do prestiżowej nagrody Deutscher Jugendliteraturpreis 2012.
Ilustracja w wykonaniu Lipki-Sztarbałło nie jest jedynie dopełnieniem treści, ale stanowi osobną, wizualną opowieść. Na pytanie o tę zależność odpowiada:
„Interpretację buduje nie tylko treść i forma ilustracji, ale także kontekst treściowy i graficzny, w jakim się pojawiają. Ilustrator interpretuje treść całą formą książki. Granicą interpretacji tekstu są jej granice techniczne z jednej strony, a z drugiej lojalność wobec młodego czytelnika. To świadomość, co właściwie chcę jako twórca przekazać (powiedzieć), jak zaprosić do rozmowy. Interpretacja to tlen dla przestrzeni: autor, ilustrator, czytelnik. Tu każdy jest twórcą”.
„Wierzę, że działania manualne pozostaną częścią świata dzielonego z młodym czytelnikiem, mimo przeobrażeń technologicznych. Być może będzie to wspólnota z czytelnikiem najmłodszym. Autonomia wypowiedzi tak potrzebna każdemu, powszechnie wyrażana do pewnego wieku poprzez rysunek – powinna mieć potwierdzenie w indywidualności ilustratora” – mówi.
Lipka-Sztarbałło działała na rzecz polskiej literatury dziecięcej także na arenie międzynarodowej: przewodniczyła reprezentacji ilustratorów polskich w prezentacjach narodowych na targach we Frankfurcie (2000) oraz Bolonii (2003), gdy Polska była gościem honorowym.
W wieku 65 lat artystka odważyła się na kolejny krok: zadebiutowała w podwójnej roli, jako autorka tekstu i ilustracji. Wydane w 2014 roku „Łazienkowe pytania” z erudycją i wdziękiem oswajają temat przez literaturę zazwyczaj pomijany. Jest to najbardziej wyraźny przykład podejmowania przez autorkę dialogu z czytelnikiem, interaktywna forma bawi – ucząc i uczy – bawiąc.
„Książka 'Łazienkowe pytania’ odzwierciedla moją zawodową drogę, którą rozpoczęłam jako architekt wnętrz. Stąd przekonanie, że doświadczenie osobiste jest ważnym narzędziem w poznawaniu świata, a prozaiczność punktu wyjścia może stać się demokratyczną prowokacją w tym samym stopniu wobec młodego czytelnika jak i dorosłego” – podsumowuje ilustratorka.
