polecamy
Oświęcimskie Wieści z ratusza – FILM
Fakty z powiatu: Przegląd najważniejszych wydarzeń – FILM
Święty Roch jest oficjalnie patronem miasta i gminy Zator. Fot. Gmina Zator
Żył w XIV wieku. O jego życiu dowiadujemy się z podań, niejednokrotnie legendarnych. Urodził się w zamożnej rodzinie w Montpellier. W młodości stracił rodziców. Zafascynowany, prawdopodobnie kultem św. Franciszka z Asyżu sprzedał odziedziczony po rodzicach majątek, a uzyskane pieniądze rozdał ubogim.
W Rzymie spędził trzy lata, gdzie dokonał wielu cudownych uzdrowień. W czasie powrotu do Francji zaraził się dżumą w Piacenzy. By nie zarażać innych, ukrył się w pobliskim lesie. Według podania wytropił go tam pies, który przynosił mu pożywienie. Miał wówczas cudownie wyzdrowieć. Udał się w drogę powrotną do Francji, lecz na granicy wzięty został za szpiega włoskiego, umarł potem w więzieniu nierozpoznany.
W Polsce był czczony już w XV wieku, obok św. Sebastiana, i stał się patronem chroniącym od zarazy. W tym czasie w Wenecji i Rzymie powstawały bractwa jego imienia. W Rzymie papież Aleksander VI wystawił ku jego czci kościół, papież Pius IV ufundował szpital, oddając go bractwu św. Rocha (1560). W szerzeniu kultu pomogli franciszkanie ponieważ był tercjarzem franciszkańskim. Papież Pius IX ogłosił św. Rocha patronem Montpellier.
W 1585 papież Grzegorz XIII umieścił jego imię w Martyrologium Rzymskim. Powstała rodzina zakonna rochici. Wiele miast nosi nazwę na cześć świętego. Wybudowano tysiące kościołów i kaplic ku jego czci.
Pomnik jest znakiem wdzięczności dla patrona za wyproszone błogosławieństwo oraz wielowiekową opiekę nad naszym miastem, gminą i jej mieszkańcami.
Sekretarz Zatora Piotr Domaga przedstawił rys historyczny dotyczący figury św. Rocha.
„Figura św. Rocha usytuowana jest w północnej części Zatora przy skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Krakowskiej. Wzniesiona została prawdopodobnie w miejscu dawnego pochówku zmarłych na cholerę w 1639 r. W odpisie „Pamiątki odnowienia Mogiły św. Rocha w Zatorze” znajdującym się w archiwalnych Aktach Miasta Zatora można przeczytać, że „Kiedy w roku 1639 grasowało po ziemiach całej Rzeczypospolitej Polskiej morowe powietrze, wtedy i miasto Zator stolica podówczas starostwa zatorskiego zostało nawiedzionym tą okropna plagą. Setki ludzi też w mieście jako i okolicy padło ofiarą zarazy. Pozostali przy życiu, grzebali nieboszczyków ciała poza murami miasta na jednym miejscu, na którem później po ustaniu zarazy, na pamiątkę potomności, własnymi rękami usypali mogiłę i na szczycie takowej w murowanym filarze umieścili posąg św. Rocha patrona od morowej zarazy, aby przypominał przechodniom tak straszliwą klęskę i obudzał w nich westchnienie do Boga”. Figura została gruntownie odnowiona w maju 1865 roku. W kasie miejskiej w Zatorze wystawiono rachunek na kwotę 80 centów (krajcarów), które z tego tytułu przekazano malarzowi z Oświęcimia, Stankiewiczowi. Prace obejmowały wykonanie rowu od strony południowo-zachodniej i północnej, by mogła do niego ściekać woda deszczowa, mogiłę wyrównano i odarniowano. Pozostawiono wejście od strony wschodniej oraz podmurowano filar a posąg świętego oczyszczono. Szczyt mogiły otoczono drewnianą balustradą pomalowaną na biało, podstawę mogiły zabezpieczono płotem. Wykonano też pozłacaną tabliczkę upamiętniającą odnowienie. 11 września 1865 roku magistrat zatorski wydał zakaz wypasania w tym miejscu zwierząt. Nie wolno tutaj było kosić ani zbierać trawy. Nad przestrzeganiem tego przepisu czuwał stróż polowy. Przy okazji poświęcenia kopca i figury radni Zatora zdecydowali, by opisać to miejsce dla potomnych i zebrać podpisy wszystkich mieszkańców. Opisem miał zająć się kolator kościoła, hrabia Potocki oraz ksiądz proboszcz i wikariusz. W opisie oprócz danych związanych z zarazą i św. Rochem można było znaleźć historię zatorskiej parafii, informacje o liczbie mieszkańców i walucie będącej wówczas w obiegu. Uroczyste poświęcenie odnowionego kopca św. Rocha miało ostatecznie miejsce 20 września 1865 roku. W akcie odnowienia zawarto prośbę do Boga, by raczył mieć w swojej ojcowskiej opiece miasto i cały kraj oraz by chronił wszystkich od morowej zarazy i wszelkich klęsk. W 1899 roku w związku z poszerzeniem gościńca, kopiec na którym stała figura został usunięty i zniwelowany. W 1905 roku zakład kamieniarsko-rzeźbiarski Józefa Kuleszy z Krakowa na zlecenie Komitetu Budowy wykonał od nowa pomnik św. Rocha. Figura została wyrzeźbiona kamienia pińczowskiego i ustawiono ją na wysokim postumencie z kamienia dobczyckiego. Wygrawerowano wówczas na postumencie napis: „Święty Rochu, bądź opiekunem tego miasta, błogosław jego mieszkańcom”. W 1942 roku, w czasie II wojny światowej, Niemcy nakazali usunąć pomnik (podobnie jak wszystkie inne w Zatorze). Zapobiegliwi i odważni mieszkańcy miasta ukryli je, pozorując tylko przed okupantem ich zniszczenie. Uratowana w ten sposób figura św. Rocha powróciła na swoje miejsce w 1946 roku. Wymagała jednak uzupełnień odpadłych i zaginionych detali. Jesienią 2003 r. z inicjatywy Rady Społecznej Odnowy Zatorskich Zabytków działającej przy Towarzystwie Miłośników Ziemi Zatorskiej, przeprowadzona została gruntowna renowacja figury Św. Rocha. Koszt renowacji pokryty został z budżetu Gminy Zator, środków TMZZ, z wpłat mieszkańców oraz dotacji od Województwa Małopolskiego. Prace konserwatorskie i renowacyjne wykonane zostały przez konserwatora zabytków panią Danutę Majewską z Krakowa. Uroczyste odsłonięcie odnowionego pomnika nastąpiło 10 listopada 2003 r. roku.
„Figura św. Rocha usytuowana jest w północnej części Zatora przy skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Krakowskiej. Wzniesiona została prawdopodobnie w miejscu dawnego pochówku zmarłych na cholerę w 1639 r.
W odpisie „Pamiątki odnowienia Mogiły św. Rocha w Zatorze” znajdującym się w archiwalnych Aktach Miasta Zatora można przeczytać, że „Kiedy w roku 1639 grasowało po ziemiach całej Rzeczypospolitej Polskiej morowe powietrze, wtedy i miasto Zator stolica podówczas starostwa zatorskiego zostało nawiedzionym tą okropna plagą. Setki ludzi też w mieście jako i okolicy padło ofiarą zarazy. Pozostali przy życiu, grzebali nieboszczyków ciała poza murami miasta na jednym miejscu, na którem później po ustaniu zarazy, na pamiątkę potomności, własnymi rękami usypali mogiłę i na szczycie takowej w murowanym filarze umieścili posąg św. Rocha patrona od morowej zarazy, aby przypominał przechodniom tak straszliwą klęskę i obudzał w nich westchnienie do Boga”.
Figura została gruntownie odnowiona w maju 1865 roku. W kasie miejskiej w Zatorze wystawiono rachunek na kwotę 80 centów (krajcarów), które z tego tytułu przekazano malarzowi z Oświęcimia, Stankiewiczowi. Prace obejmowały wykonanie rowu od strony południowo-zachodniej i północnej, by mogła do niego ściekać woda deszczowa, mogiłę wyrównano i odarniowano. Pozostawiono wejście od strony wschodniej oraz podmurowano filar a posąg świętego oczyszczono. Szczyt mogiły otoczono drewnianą balustradą pomalowaną na biało, podstawę mogiły zabezpieczono płotem.
Wykonano też pozłacaną tabliczkę upamiętniającą odnowienie. 11 września 1865 roku magistrat zatorski wydał zakaz wypasania w tym miejscu zwierząt. Nie wolno tutaj było kosić ani zbierać trawy. Nad przestrzeganiem tego przepisu czuwał stróż polowy. Przy okazji poświęcenia kopca i figury radni Zatora zdecydowali, by opisać to miejsce dla potomnych i zebrać podpisy wszystkich mieszkańców. Opisem miał zająć się kolator kościoła, hrabia Potocki oraz ksiądz proboszcz i wikariusz. W opisie oprócz danych związanych z zarazą i św. Rochem można było znaleźć historię zatorskiej parafii, informacje o liczbie mieszkańców i walucie będącej wówczas w obiegu.
Uroczyste poświęcenie odnowionego kopca św. Rocha miało ostatecznie miejsce 20 września 1865 roku. W akcie odnowienia zawarto prośbę do Boga, by raczył mieć w swojej ojcowskiej opiece miasto i cały kraj oraz by chronił wszystkich od morowej zarazy i wszelkich klęsk.
W 1899 roku w związku z poszerzeniem gościńca, kopiec na którym stała figura został usunięty i zniwelowany. W 1905 roku zakład kamieniarsko-rzeźbiarski Józefa Kuleszy z Krakowa na zlecenie Komitetu Budowy wykonał od nowa pomnik św. Rocha. Figura została wyrzeźbiona kamienia pińczowskiego i ustawiono ją na wysokim postumencie z kamienia dobczyckiego. Wygrawerowano wówczas na postumencie napis: „Święty Rochu, bądź opiekunem tego miasta, błogosław jego mieszkańcom”.
W 1942 roku, w czasie II wojny światowej, Niemcy nakazali usunąć pomnik (podobnie jak wszystkie inne w Zatorze). Zapobiegliwi i odważni mieszkańcy miasta ukryli je, pozorując tylko przed okupantem ich zniszczenie. Uratowana w ten sposób figura św. Rocha powróciła na swoje miejsce w 1946 roku. Wymagała jednak uzupełnień odpadłych i zaginionych detali.
Jesienią 2003 r. z inicjatywy Rady Społecznej Odnowy Zatorskich Zabytków działającej przy Towarzystwie Miłośników Ziemi Zatorskiej, przeprowadzona została gruntowna renowacja figury Św. Rocha. Koszt renowacji pokryty został z budżetu Gminy Zator, środków TMZZ, z wpłat mieszkańców oraz dotacji od Województwa Małopolskiego. Prace konserwatorskie i renowacyjne wykonane zostały przez konserwatora zabytków panią Danutę Majewską z Krakowa. Uroczyste odsłonięcie odnowionego pomnika nastąpiło 10 listopada 2003 r. roku.
Po odczytaniu rysu historycznego modlitwę o opiekę nad miastem, gminą i jej mieszkańcami odmówił Ksiądz Arcybiskup Marek Jędraszewski. Po modlitwie delegacje samorządu gminy Zator oraz Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej złożyły pod pomnikiem wiązanki kwiatów.
Następnie delegacje z pocztami sztandarowymi, zaproszeni goście oraz wszyscy uczestnicy przeszli do kościoła parafialnego na mszę świętą i dalszą część uroczystości.
